Vì sao giá vàng thường tăng mạnh khi thị trường chứng khoán lao dốc?

Thị trường tài chính luôn biến động theo nhiều yếu tố kinh tế và chính trị. Trong đó, mối quan hệ giữa giá vàng và thị trường chứng khoán là một trong những mối quan hệ quan trọng mà nhà đầu tư thường xuyên theo dõi. Một hiện tượng phổ biến là khi thị trường chứng khoán lao dốc, giá vàng lại có xu hướng tăng mạnh.

Vậy đâu là nguyên nhân của mối quan hệ này? Bài viết dưới đây sẽ phân tích những lý do chính giải thích vì sao giá vàng thường tăng mạnh khi chứng khoán sụt giảm.

✴️ Vàng là tài sản trú ẩn an toàn

Vàng từ lâu đã được coi là tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ bất ổn kinh tế. Khi thị trường chứng khoán lao dốc, nhà đầu tư mất niềm tin vào cổ phiếu và chuyển vốn sang các tài sản ít rủi ro hơn, trong đó có vàng. Điều này làm tăng nhu cầu vàng và đẩy giá vàng lên cao.

Những thời điểm thị trường chứng khoán giảm mạnh do khủng hoảng kinh tế, suy thoái hay bất ổn chính trị đều chứng kiến sự gia tăng mạnh của giá vàng. Ví dụ:

• Khủng hoảng tài chính 2008: Khi thị trường chứng khoán toàn cầu sụp đổ, giá vàng tăng từ khoảng 800 USD/ounce vào đầu năm 2008 lên hơn 1.900 USD/ounce vào năm 2011.

• Đại dịch COVID-19 (2020): Khi thị trường chứng khoán sụt giảm mạnh vào tháng 3/2020, giá vàng tăng lên mức kỷ lục trên 2.000 USD/ounce vào tháng 8/2020.

✴️ Sự mất giá của tiền tệ và chính sách tiền tệ nới lỏng khiến giá vàng tăng cao

Khi thị trường chứng khoán giảm mạnh, các ngân hàng trung ương thường can thiệp bằng cách giảm lãi suất và thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng để kích thích kinh tế. Điều này có thể dẫn đến sự mất giá của tiền tệ, khiến vàng trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn để bảo toàn giá trị.

Lãi suất thấp cũng làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng, do vàng không tạo ra lợi suất như tiền gửi ngân hàng hay trái phiếu. Khi đó, nhà đầu tư có xu hướng tăng cường mua vàng, đẩy giá vàng lên cao.

✴️ Tâm lý lo ngại rủi ro của nhà đầu tư 

Trong thời kỳ thị trường chứng khoán lao dốc, tâm lý lo ngại rủi ro (risk-off sentiment) thường chi phối các nhà đầu tư. Họ sẽ tìm cách giảm thiểu rủi ro bằng cách bán cổ phiếu và chuyển sang các tài sản có độ an toàn cao hơn, như vàng, trái phiếu chính phủ Mỹ hoặc đồng USD.

Tâm lý này đặc biệt rõ ràng trong những giai đoạn khủng hoảng kinh tế, khi các yếu tố bất định gia tăng và nhà đầu tư ưu tiên bảo vệ tài sản hơn là tìm kiếm lợi nhuận.

✴️ Mối quan hệ nghịch đảo giữa giá vàng và chứng khoán

Lịch sử cho thấy giá vàng và thị trường chứng khoán thường có mối quan hệ nghịch đảo. Khi chứng khoán tăng trưởng mạnh, nhà đầu tư có xu hướng rót vốn vào cổ phiếu để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn, khiến nhu cầu vàng giảm và giá vàng đi xuống.

Ngược lại, khi chứng khoán lao dốc, nhà đầu tư mất niềm tin vào cổ phiếu và tìm đến vàng như một tài sản thay thế, làm giá vàng tăng lên. Mặc dù không phải lúc nào cũng có mối quan hệ nghịch đảo hoàn hảo, nhưng xu hướng này vẫn được duy trì trong dài hạn.

✴️ Sự ảnh hưởng của dòng vốn đầu tư

Một yếu tố quan trọng khác là dòng vốn đầu tư toàn cầu. Khi thị trường chứng khoán sụt giảm, dòng vốn từ các quỹ đầu tư lớn có thể nhanh chóng chuyển sang vàng, làm tăng giá vàng một cách đột ngột.

Các quỹ ETF vàng (Exchange-Traded Funds) đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy giá vàng lên khi chứng khoán suy giảm. Ví dụ, SPDR Gold Trust – một trong những quỹ ETF vàng lớn nhất thế giới – thường ghi nhận dòng vốn đổ vào mạnh mẽ trong các giai đoạn khủng hoảng thị trường chứng khoán.

Giá vàng thường tăng mạnh khi thị trường chứng khoán lao dốc do nhiều yếu tố như tâm lý lo ngại rủi ro, nhu cầu trú ẩn an toàn, chính sách tiền tệ nới lỏng và sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư. Mối quan hệ nghịch đảo giữa vàng và chứng khoán đã được chứng minh qua nhiều giai đoạn khủng hoảng tài chính.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần theo dõi các yếu tố kinh tế vĩ mô và chính sách tiền tệ để hiểu rõ hơn về xu hướng của vàng và chứng khoán, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hợp lý trong từng thời điểm.